سیر تا پیاز آمبولی ریه

آمبولی ریه

PE زمانی رخ می‌دهد که لخته خون از سیستم وریدی عمقی جدا شده و به ریه‌ها منتقل شود، اغلب موارد منشاء آمبولی از ترومبوز ایلئوفمورال ولی ممکن است از وریدهای لگن یا اندام فوقانی هم باشد.
ریسک فاکتورها: بیماری وریدی اندام تحتانی، سرطان، CHF، جراحی اخیر، بی‌حرکت‌سازی، سابقه فامیلی، حامگلی، پاراپلژیا، DVT قبلی، مصرف OCP، تروما، شرایط افزایش انعقادپذیری (فاکتور V لیدن، آنتی فسفولیپید آنتی‌بادی، کمبود پروتئین C و S)
PE غیر ترومبوتیک: آمبولی چربی، آمبولی هوا، آمبولی مایع آمنیوتیک

۶۰۰۰۰۰۰ مورد در سال
۵۰% < تشخیص داده نمی‌شود.
۹۰% ناشی از DVT اندام تحتانی است
۵۰% بیماران با تظاهرات DVT، همزمان PE دارند.
تریاد ویرشو بیانگر افزایش خطر تشکیل ترومبوز است: ترومای اندوتلیال، استاز، افزایش انعقادپذیری.

تنگی نفس
درد سینه پلورتیک
تاکی‌پنه
تاکیکاردی
اضطراف
سرفه
کراکل
تب
هموپتیزی (۳۰% موارد) ناشی از انفارکت ریه
نشانه‌های DVT اندام تحتانی: ادم، تندرنس ساق پا نشانهٔ Homan (درد پلانتار فلکشن).
سنکوپ در ۱۰% موارد
PE گسترده: افت فشار، نشانه‌های نقص عملکرد حاد قلب راست.

آنژیوگرام ریه استاندارد طلایی تشخیص است ولی فقط در موارد مشکوک انجام می‌گیرد.
اسکن V/Q: اسکن نرمال PE را رد می‌کند: اسکن انتخابی برای PE تشخیص دهنده است. اکثر بیماران به آزمایش بیشتر نیاز درند.

D-Dimer: غیراختصاصی، تنها تست الایزا حساسیت لازم را برای رد PE دارد و فقط در بیماران کم خطر ارزش دارد.

CT اسپیرال (هلیکال): حساسیت برای PE دیستال تحت بررسی است.
اسکن دوبلکس وریدهای اندام تحتانی: نتیجهٔ مثبت ارزش تشخیصی دارد ولی نتیجهٔ منفی PE را رد می‌کند، زمانی که تست اولیه (V/Q یا CT) تشخیص دهنده نیست استفاده می‌شود.
ABG: افزایش گرادیان شریانی- آلوئولی (ممکن است نرمال باشد)
CXR: معمولاً نرمال: شاید افیوژن پلورال دیده شود، ارتشاح گوه شکل (Hump و Hamptons)
EKG: نرمال یا تاکیکاردی، شاید S₁Q₃T₃ یا RV Strain دیده شود.
ارزیابی وضعیت افزایش انعقادپذیری نیز در نظر گرفته شود.

اکسیژن
ضدانعقاد: شروع هپارین وریدی یا LMWH (کاهش خونریزی و مرگ و میر) در صورت شک بالینی به PE کومادین درمانی باید حداقل ۶ ماه ادامه یابد، ادامه درمان به صورت نامحدود به علت زمینه‌ای بستگی دارد.
فیلتر IVC: در صورت عدم امکان مصرف ضدانعقادها، آمبولی مکرر علی رغم مصرف ضدانعقاد، PE وسیع یا وضعیت پایه قلبی یا ریوی ضعیف
در صورت پایین بودن فشار خون: مایعات وریدی، نوراپی نفرین، ترومبولیز یا جراحی نیز باید در نظر باشد.
درمان ترومبولیتیک سیستمیک: در PE وسیع با افت فشار یا هایپوکسمی مقاوم
آمبولکتومی ریوی: گاهاً در افت فشار مقاوم به درمان و آمبولی ریوی ثابت شده استفاده می‌شود.

علایم بالینی به اندازهٔ آمبولی که از غیرقابل توجه تا یک آمبولی زینی بزرگ که شریان‌های اصلی ریه را مسدود می‌کند متغیر است بستگی دارد آمبولی باعث بیش از ۵۰% انسدادهای بستر عروق ریوی است و می‌تواند باعث نارسایی حاد بطن راست شود.
وضعیت قلبی ریوی اولیه بیمار یکی از عوامل مهم پیشگویی‌کننده پیامد بیماران است.
سیر بالینی و برگشت آمبولی به علت ایجادکنندهٔ لخته بستگی دارد
آمبولی مکرر و مزمن ممکن است باعث افزایش فشارخون ریوی و نارسایی ریوی و کورپولمونل شود.
افزایش انعقادپذیری خطر عود را بیشتر می‌کند.
مرگ و میر در بیماران درمان شده ۲-۱۰% و در بیماران درمان نشده ۳۰-۲۰% است.

دکتر خوب و فوق تخصص ریه ICU دکتر بهروز امامی