مدیریت و درمان بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD)

مدیریت و درمان بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD)

تشخیص بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) انتهای زندگی نیست! اغلب افراد دچار انواع خفیف بیماری هستند که در کنار ترک سیگار با درمان کوتاهی بهبود می‌یابند. حتی در مراحل پیشرفته بیماری درمان‌های موثری وجود دارند که می‌توانند علائم را کنترل کرده و خطر عوارض و تشدید را کاهش دهند، همچنین توانایی فرد برای داشتن یک زندگی فعال را افزایش دهند.

تشخیص بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) انتهای زندگی نیست! اغلب افراد دچار انواع خفیف بیماری هستند که در کنار ترک سیگار با درمان کوتاهی بهبود می‌یابند.

ترک سیگار:

 حیاتی ترین قدم در هر برنامه درمانی برای بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) قطع هر نوع دخانیات است. این تنها راه برای جلوگیری از بدتر شدن بیماری است، که در نهایت ممکن است توانایی تنفس فرد را کاهش دهد. برای دریافت کمک موثر در مسیر ترک دخانیات با پزشک خود در مورد محصولات و داروهای جایگزین نیکوتین دار که می‌توانند کمک کننده باشند سخن بگویید. همچنین از استنشاق دود دسته دوم تا جایی که امکان دارد دوری کنید.

داروها:

بیمار ممکن است برخی از داروها را به شکل دائمی و برخی را در صورت لزوم مصرف کند:

برونکودیلاتورها:

این داروها که اغلب به شکل تنفسی استفاده می‌شوند، ماهیچه‌های اطراف مجاری هوایی را ریلکس می‌کنند، این کار می‌تواند به بهبود سرفه و تنگی نفس کمک کرده و تنفس را آسان تر نماید. بسته به شدت بیماری ممکن است نوع کوتاه اثر (آلبوترول، لوالبوترول، ایپراتروپیوم) پیش از فعالیت‌ها و بلنداثر (تیوتروپیوم، سالمترول، فورمترول، آرفورموترول، اینداکاترول و اکلیدینیوم) هرروزه مصرف شوند و یا هر دو استفاده شوند.

استروئیدهای استنشاقی:

 داروهای کورتیکواستروئید استنشاقی مانند فلوتیکازون و بودزوناید، می‌توانند التهاب مجاری هوایی را کاهش داده و به جلوگیری از تشدید بیماری کمک کنند. اثرات جانبی آن‌ها ممکن است کبودی، عفونت دهانی و خشونت صدا باشد. این داروها برای افرادی که تشدیدهای مکرر بیماری را تجربه می‌کنند مفید است.

داروهای استنشاقی ترکیبی:

برخی از داروها ترکیب برونکودیلاتورها و استروئیدهای استنشاقی هستند. سالمترول و فلوتیکازون (ادویر)، فورموترول و بودزوناید (سیمبیکورت) نمونه‌هایی از این داروها هستند.

استروئیدهای خوراکی:

برای افرادی که دچار تشدید حاد شدید یا متوسط می‌شوند دوره کوتاه (مثلا پنج روزه) کورتیکواستروئیدهای خوراکی می‌تواند از بدتر شدن بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) جلوگیری کند. البته مصرف طولانی مدت این داروها می‌تواند عوارض جدی مانند افزایش وزن، دیابت، پوکی استخوان، آب مروارید و افزایش خطر عفونت، داشته باشد.

مهارکننده‌های فسفودی استراز۴:

 این دارو با نام ژنریک روفلومیلاست، داروی جدیدی است که برای افرادی که دچار بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) شدید و علائم برونشیت مزمن هستند تایید شده است. ابن دارو التهاب مجاری هوایی را کاهش داده و مجاری را ریلکس می‌کند. اثرات جانبی رایج آن اسهال و کاهش وزن هستند.

تئوفیلین: این داروی بسیار ارزان می‌تواند به بهبود تنفس و جلوگیری از تشدید علائم کمک کند. عوارض آن ممکن است تهوع، سردرد، افزایش ضربان قلب و لرزش باشد. این عوارض وابسته به مقدارمصرف هستند بنابراین توصیه می‌شود دوزهای پایین مصرف شوند.

آنتی بیوتیک ها: عفونت‌های تنفسی مانند برونشیت حاد، پنومونی و آنفولانزا می‌توانند علائم بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) را تشدید کنند. آنتی بیوتیک‌ها به درمان تشدید حاد کمک می‌کنند، اما برای پیشگیری به طور کلی پیشنهاد نمی‌شوند.

درمان‌های ریوی:

پزشکان اغلب از درمان‌های بیشتر برای افرادی که فرم متوسط و شدید بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) دارند، استفاده می‌کنند:

اکسیژن تراپی: اگر اکسیژن خون پایین باشد می‌توان از اکسیژن کمکی استفاده کرد. گاهی تنها هنگام فعالیت یا خواب به اکسیژن نیاز است. اکسیژن تراپی می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد و تنها درمانی است که برای افزایش طول عمر اثبات شده است.

برنامه بازتوانی ریوی:

 این برنامه‌ها به طور کلی آموزش، تمرین‌های ورزشی، توصیه های تغذیه‌ای و مشاوره را دربرمی‌گیرند و به کاهش زمان بستری و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کنند.

مدیریت تشدید بیماری:

 حتی در هنگام استفاده از درمان نیز ممکن است تشدید علائم، مانند افزایش پایدار سرفه‌ها، تغییر در میزان یا رنگ خلط و افزایش تنگی نفس، به دلیل عفونت، آلودگی هوا یا سایر محرک‌های التهاب اتفاق بیفتند. اگر علائم طی روزها یا هفته‌ها بدتر شد، تشدید علائم حاد اتفاق افتاده است و لازم است به سرعت درمان لازم دریافت شود. در هنگام تشدید علائم فرد به داروهای بیشتری مانند آنتی بیوتیک‌ها یا استروئیدها و یا هردو، اکسیژن تراپی یا درمان در بیمارستان، نیاز پیدا می‌کند و پس از آن پزشک در مورد تغییر داروها و راهکارهای پیشگیری از تشدید مجدد، تصمیم گیری می‌نماید.

جراحی:

جراحی برای برخی از بیماران با آمفیزم که با درمان دارویی بهبود نمی‌یابند، کمک کننده است. درمان‌های جراحی می‌توانند شامل جراحی کاهش حجم ریوی (جراح بخشی از بافت تخریب شده فوقانی ریه را برمی‌دارد تا فضای بیشتری برای بافت سالم باقی بماند.

در برخی از افراد این جراحی به بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر کمک می‌کند.)، پیوند ریه (این جراحی برای بعضی از افراد مفید است و ریسک‌های مخصوص به خود مانند پس زدن پیوند را به همراه دارد.)، بولکتومی (با تخریب دیواره های کیسه های هوایی فضاهای بزرگ هوایی به اسم بولا شکل می‌گیرند. این فضاها می توانند تنفس را دشوارتر کنند، در این جراحی این فضاها برداشته می شوند.) باشند.

برای بهبود علائم و کاهش تخریب بافتی فرد می‌تواند از روش‌های زیر استفاده کند:

کنترل تنفس:

به کمک دکتر یا درمانگر تنفسی روش‌های تنفس موثر و تکنیک های پوزیشن و ریلکس کردن مناسب در هنگام تنگی نفس، را آموزش ببیند.

تخلیه مجاری هوایی:

سرفه‌های کنترل شده، مصرف آب زیاد و استفاده از مرطوب کننده های هوا، می‌تواند به تخلیه راحت تر کمک کنند.

ورزش منظم:

 ممکن است ورزش به نظر دشوار برسد، اما ورزش منظم می‌تواند قدرت کلی و همچنین توانایی و قدرت ماهیچه‌های تنفسی را بهبود بخشد. چهار ورزش برای بیماری بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) پیشنهاد می‌شود که لازم است پزشک تعیین کند روی کدام بیشتر تمرکز شود.

ورزش‌های کششی با افزایش طول ماهیچه‌ها به افزایش انعطاف پذیری کمک می‌کنند. ورزش های هوازی که از گروه های ماهیچه‌ای بزرگ برای حرکت با سرعت ثابت و ریتمیک استفاده می‌کنند، تحمل قلب و ریه را افزایش داده و بدن را برای استفاده موثرتر از اکسیژن آماده می کنند.
پیاده روی و استفاده از دوچرخه ثابت دو ورزش هوازی مناسب برای بیماران بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) هستند. ورزش‌های قدرتی، انقباض عضلات تا زمان خستگی، را دربردارند و وقتی برای قسمت بالایی بدن انجام شوند، باعث افزایش قدرت ماهیچه های تنفسی می‌شوند. ورزش های تنفسی برای بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) به افزایش قدرت ماهیچه های تنفسی، دریافت اکسیژن بیشتر و تنفس با صرف انرژی کمتر، کمک می‌کنند. در ادامه دو نوع ورزش تنفسی که قابل انجام هستند معرفی می شوند. فرد می تواند ۵ تا ۱۰ دقیقه، سه تا چهار بار در روز این ورزش‌ها را انجام دهد:

تنفس با لب‌های غنچه شده:

 این روش تنفسی می‌تواند در مواقع ورزش استفاده شود. اگر حین استفاده از این روش دچار تنگی نفس شدید، ابتدا سعی کنید سرعت تنفس را کاهش دهید و روی بازدم از طریق لب های غنچه شده تمرکز کنید. این روش به این شکل انجام می‌شود: ماهیچه های شانه و گردن را ریلکس کنید، طی دو ثانیه از طریق بینی و با دهان بسته، دم انجام دهید، برای ۴ ثانیه با لب های غنچه شده بازدم انجام دهید. اگر این مدت برای شما زیاد است به سادگی دوبار به همان اندازه‌ای که دم انجام داده‌اید بازدم انجام دهید.

تنفس دیافراگماتیک:

با زانوان تا شده به پشت بخوابید. می‌توانید از یک بالشت زیر زانوها برای حمایت استفاده کنید، یک دست را روی شکم زیر قفسه سینه قرار دهید. دست دیگر را روی سینه قرار دهید. به اندازه سه شماره یک دم عمیق از طریق بینی انجام دهید. شکم و دنده‌های آخر باید بالا بیایند اما سینه باید ثابت بماند. ماهیچه شکم خود را سفت کنید و هوا را به اندازه شش شماره به آرامی از طریق لب های غنچه شده خارج کنید.

مصرف غذای سالم:

 غذای سالم می‌تواند به حفظ قدرت بدنی بیمار کمک کند. اگر وزن بیمار پایین باشد پزشک ممکن است مکمل‌های غذایی تجویز کند. اگر بیمار وزن بالایی داشته باشد کاهش وزن می‌تواند به تنفس بهتر، مخصوصا هنگام فعالیت، کمک بزرگی کند.

دوری از دخانیات و آلودگی هوا:

علاوه بر ترک سیگار باید از فضاهایی که دیگران در آن سیگار می‌کشند نیز اجتناب کرد. از سایر آلودگی‌های هوا نیز باید دوری کرد.

به طور منظم تحت نظر پزشک بودن:

 حتی در صورت احساس بهبود، باز هم لازم است به طور منظم به متخصص ریه و آسم مراجعه شود. چک منظم عملکرد ریه، دریافت سالانه واکسن آنفولانزا برای جلوگیری از عفونت و صحبت با پزشک در مورد بدتر شدن علائم، برای تشخیص به موقع شرایط بیماری، لازم است.