منشا شیوع ویروس کرونا جدید چیست؟
محتملترین منشا شیوع ویروس کرونا ، حیوانات هستند؛ اگرچه اینکه ویروس جدید دقیقا از کدام حیوان به انسان منتقل شده است، کاملا مشخص نیست. اعتقاد براین است که شیوع بیماریهای مشابهی مانند سارس نیز از بازار حیوانات زنده آغاز شده باشد.
ویروس سندرم تنفسی خاورمیانه بهوسیلهی شترها به انسان منتقل شده است. از آنجایی که این ویروس ابتدا در شهر ووهان و در افرادی که از یک بازار فروش حیوانات زنده و غذاهای دریایی بازدید کرده بودند، سرچشمه گرفت، مقامات میگویند که احتمالا از یک حیوان به انسان منتقل شده است.
پژوهشگران توالی ژنتیکی ویروس جدید را که قبلا 2019-nCoV نامیده میشد و اکنون SARS-CoV-2 نام گرفته است را با توالیهای موجود در یک کتابخانه توالیهای ویروسی مورد مقایسه قرار دادند و دریافتند که نزدیکترین ویروسهای خویشاوند آن دو ویروس کرونا هستند که از خفاشها منشا گرفتهاند.
این دو ویروس با ویروس کرونا جدید دارای ۸۸ درصد تشابه ژنتیکی هستند. پژوهشگران باتوجه به این نتایج چنین گفتند که احتمالا ویروس SARS-CoV-2 از خفاشها منشا گرفته است. اگرچه هیچ خفاشی در بازار غذاهای دریایی هوآنان در شهر ووهان فروخته نمیشد. این امر نشان میدهد حیوان ناشناختهی دیگری بهعنوان یک واسط ویروس را به انسانها منتقل کرده است.
در مطالعهی دیگری که قبلا انجام شده بود، مارها که در این بازار فروخته میشدند، بهعنوان منبع احتمالی ویروس کرونا جدید مطرح شده بود. اگرچه برخی کارشناسان با طرح این موضوع که مشخص نیست ویروسهای کرونا بتوانند مارها را عفونی کنند، مطالعهی مذکور را مورد انتقاد قرار دادند.
- همه گیری جهانی ویروس کرونا
آیا ویروس کرونا موجب همهگیری جهانی میشود؟
برای اینکه ویروس کرونا جدید یا هر ویروس دیگری منجر به یک همهگیری جهانی درمیان انسانها شود، باید بتواند سه کار انجام دهد: انسان را بهطور مؤثر آلوده کند، در انسان تکثیر پیدا کند و سپس به آسانی در میان انسانها منتشر شود.
در حال حاضر هنوز مشخص نیست که ویروس با چه آسانی از یک فرد به فرد دیگر منتقل میشود. در این رابطه دانشمندان از شاخصی بهنام عدد تکثیر پایه یا R0 استفاده میکنند. این عدد برآوردی از میانگین تعداد افرادی است که از یک فرد مبتلا دچار ویروس میشوند.
در مطالعهای که در ۲۹ ژانویه در مجلهی NEJM منتشر شد، مقدار این شاخص برای ویروس کرونا جدید ۲/۲ برآورد شد یعنی هر فرد آلوده ویروس را بهطور متوسط به ۲/۲ فرد دیگر منتقل میکند.
این مقدار مشابه با برآوردهای قبلی است که در آن مقدار R0 بین ۲ و ۳ به دست آمده بود (برای مقایسه، ویروس سارس قبل از اینکه اقدامات بهداشت عمومی شاخص آن را به زیر ۱ برساند، دارای شاخص حدود ۳ بود).
بهطورکلی، اگر شاخص R0 ویروسی بزرگتر از یک باشد، همچنان گسترش پیدا میکند بنابراین اقدامات بهداشت عمومی برای توقف شیوع باید با هدف کاهش مقدار R0 به کمتر از یک انجام شود. برخی کارشناسان معتقدند همهگیری ویروس کرونا جدید در آستانهی تبدیل شدن به یک همهگیری جهانی است.