مسدود شدن راه‌های هوایی عارضه تعداد زیادی از بیماری‌های ریوی است که تنفس را برای شما سخت می‌کند. در این شرایط گاهی پزشک شما ناچار می‌شود با استنت‌گذاری در ریه که در اصطلاح عامیانه به آن فنرگذاری داخل ریه هم گفته می‌شود به شما کمک کند تا راحت‌تر نفس بکشید. در این مقاله قصد داریم درباره استنت‌گذاری ریه، موارد و چگونگی انجام و عوارض آن با شما صحبت کنیم.
استنت‌گذاری ریه چیست؟
بسیاری از بیماری‌ها یا عوارض آن‌ها می‌توانند راه هوایی شما را باریک یا مسدود کنند که این می‌تواند باعث احساس تنگی نفس در شما شود. استنت یک لوله توخالی است که می‌توان آن را در راه هوایی شما قرار داد که در نتیجه آن ناحیه باریک شده را باز و به تنفس شما کمک می‌کند. استنت‌ها از مواد مختلفی مانند فلز یا سیلیکون ساخته می‌شوند و در اندازه‌ها و اشکال مختلف طراحی شده‌اند تا با توجه به شرایط بیمار انتخاب شوند.
استنت را می‌توان در نای یا نایژه‌های (برونشی) بیمار جای‌گذاری کرد. نای (لوله تنفسی) لوله‌ای است که هوا را از بینی و دهان به ریه‌های شما می‌برد. نایژه‌های شما لوله‌هایی هستند که از نای منشعب شده و به قسمت‌های مختلف ریه‌های شما منتهی می‌شوند.
استنت‌گذاری ریه در چه مواردی انجام می‌شود؟
برخی از دلایل رایج برای قرار دادن استنت راه هوایی شامل موارد زیر است:
- سرطان ریه
تومور‌های سرطانی در ریه‌ها، ممکن است با مسدود کردن راه هوایی باعث ایجاد مشکل در تنفس شوند. همچنین اگر در نای یا نایژه‌های شما رشد تومور سرطانی وجود داشته باشد که قابل عمل جراحی نباشد و تنفس شما را تحت تأثیر قرار دهد، قرار دادن استنت ممکن است تنگی نفس شما را در حین انجام شیمی‌درمانی و/یا پرتودرمانی تسکین دهد.
- توده‌های خوش‌خیم در راه‌های هوایی
گاهی یک تومور غیرسرطانی در ریه‌ها می‌تواند راه هوایی را باریک کرده و تنفس را دشوار کند.
- تراکئوبرونکومالاسی
این بیماری نای و نایژه‌ها را تضعیف می‌کند و باعث فروپاشی راه هوایی در هنگام سرفه یا تنفس می‌شود.
توجه: ممکن است در صورتی که در آینده عمل جراحی روی راه‌های هوایی شما پیش‌بینی شود، یا اگر خطرات سلامتی خاصی مانند اختلال خونریزی داشته باشید، واجد شرایط انجام پروسیجر استنت تراکئوبرونشیال نباشید. پزشک شما سابقه پزشکی و سلامت کلی شما را بررسی خواهد کرد تا مطمئن شود که استنت راه هوایی بهترین گزینه درمانی است.
- تنگی راه هوایی
این باریک‌شدگی راه هوایی ممکن است ناشی از بیماری، التهاب یا تروما باشد که تنفس و گفتار را مختل می‌کند.
شرایط مزمن که بر تنفس تأثیر می‌گذارند
ممکن است استنت ریه به عنوان بخشی از درمان برای بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)، آپنه خواب یا سایر اختلالات مزمن توصیه شود، به ویژه زمانی که سایر درمان‌های این اختلال، مشکلات تنفسی را برطرف نکرده باشند.
پشتیبانی پس از عمل جراحی یا آسیب دیدگی: ممکن است از یک استنت راه هوایی به طور موقت برای حمایت از بهبودی پس از عمل جراحی یا آسیب به راه‌های هوایی استفاده شود.
مراحل انجام استنت‌گذاری ریه
استنت‌گذاری ریه یک روش کم‌تهاجمی است که طی آن با استفاده از برونکوسکوپ، یک لوله توخالی (استنت) در مسیر هوایی قرار می‌گیرد. این فرآیند معمولاً با بیهوشی و راهنمایی تصویربرداری انجام می‌شود. در ادامه مراحل انجام این روش را به تفصیل و به طور خلاصه بررسی کرده‌ایم:
۱. آزمایش‌های پیش از عمل (PST)
پیش از انجام استنت‌گذاری، بیمار باید تحت آزمایش‌های مختلفی قرار گیرد که شامل موارد زیر است:
- تاریخچه پزشکی و جراحی‌ها: بررسی بیماری‌ها و سوابق درمانی
- آزمایش خون: برای اطمینان از سلامت کلی بیمار
- الکتروکاردیوگرام (EKG): برای بررسی ریتم قلب
- تصویربرداری از قفسه سینه: با استفاده از اشعه ایکس یا سی‌تی اسکن
۲. آماده‌سازی بیمار
در روز عمل، پرستاران یک کاتتر داخل وریدی (IV) برای تزریق مایعات و دارو‌های بیهوشی در یکی از رگ‌های بیمار قرار می‌دهند. بیمار معمولاً تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد تا هیچ دردی احساس نکند.
۳. قرار دادن استنت
پزشک با استفاده از برونکوسکوپ، یک دوربین منعطف را از طریق بینی یا دهان وارد راه‌های هوایی بیمار می‌کند. این ابزار به پزشک امکان مشاهده دقیق محل انسداد و هدایت استنت به موقعیت مناسب را می‌دهد.
برای قرار دادن استنت:
- پزشک از فلوروسکوپی (نوعی اشعه ایکس زنده) برای هدایت استفاده می‌کند.
- در صورت لزوم، نمونه‌برداری از بافت‌های اطراف نیز انجام می‌شود.
مراقبت‌های پس از استنت‌گذاری ریه
۱. دوره بهبودی اولیه
پس از عمل، بیمار ممکن است گلودرد یا احساس ناراحتی در ناحیه گلو داشته باشد که توصیه‌های زیر به کاهش این علائم کمک می‌کنند:
- اجتناب از مصرف غذا‌های تند و نوشیدنی‌های داغ
- استفاده از غذا‌های نرم و خنک
- مکیدن تکه‌های یخ
- مصرف دارو‌های مسکن بدون نسخه، مانند استأمینوفن
۲. مراقبت‌های طولانی‌مدت پس از استنت‌گذاری ریه
- تمیز کردن استنت: استنت ممکن است نیاز به تمیزکاری منظم داشته باشد تا از انسداد توسط مخاط جلوگیری شود. استفاده از نبولایزر برای رطوبت‌دهی مجاری تنفسی توصیه می‌شود.
- کنترل عوارض احتمالی: اگر بیمار دچار تنگی نفس ناگهانی یا سرفه‌های غیرعادی شود، باید فوراً به پزشک مراجعه کند.
مزایای استنت‌گذاری ریه چیست؟
استنت‌گذاری ریه مزایای متعددی دارد که می‌تواند به بهبود سلامت و کیفیت زندگی بیماران کمک کند. در ادامه درباره هر یک از این مزایا بیشتر توضیح می‌دهیم:
۱. بهبود کیفیت زندگی با تسهیل تنفس
بیماران مبتلا به انسداد یا تنگی مجاری تنفسی اغلب با مشکل تنگی نفس و دشواری در انجام فعالیت‌های روزمره مواجه هستند. استنت‌گذاری با باز نگه داشتن مسیر‌های هوایی، به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بهتر نفس بکشند. این امر به معنای توانایی بازگشت به فعالیت‌های عادی زندگی، کاهش خستگی ناشی از کمبود اکسیژن و افزایش انرژی کلی بیمار است.
۲. کاهش علائم ناشی از انسداد مجاری تنفسی
علائمی مانند تنگی نفس، سرفه‌های مداوم و خلط بیش از حد می‌توانند زندگی بیمار را دشوار کنند. با قرار دادن استنت در محل انسداد، این علائم به طور چشمگیری کاهش می‌یابند. بیمارانی که قبلاً دچار تنگی نفس شدید بوده‌اند، اغلب پس از استنت‌گذاری گزارش می‌دهند که می‌توانند آزادانه‌تر و با آرامش بیشتری تنفس کنند.
۳. امکان انجام عمل در شرایط اضطراری یا در بیماران با محدودیت‌های جسمانی
برخی از بیماران ممکن است به دلیل شرایط جسمانی یا بیماری‌های همراه، قادر به انجام جراحی‌های پیچیده نباشند. استنت‌گذاری یک روش کمتر تهاجمی است که می‌تواند حتی در بیماران ضعیف‌تر یا در شرایط اضطراری، به سرعت انجام شود. این ویژگی به خصوص در بیمارانی که به سرعت نیاز به رفع انسداد مجاری تنفسی دارند، بسیار ارزشمند است.
۴. پیشگیری از نیاز به جراحی‌های پیچیده‌تر
انسداد مجاری تنفسی در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به نیاز به جراحی‌های سنگین مانند بازسازی مجاری هوایی یا برداشتن بخشی از ریه شود. استنت‌گذاری با فراهم کردن یک راه‌حل ساده و مؤثر، اغلب از انجام این جراحی‌های پیچیده و پرخطر جلوگیری می‌کند. همچنین، این روش نسبت به جراحی، زمان بهبودی کوتاه‌تری دارد و بیمار سریع‌تر به فعالیت‌های عادی خود بازمی‌گردد.
عوارض استنت‌گذاری ریه چیست؟
اگرچه استنت گذاری ریه به طور کلی ایمن است، اما ممکن است با عوارض زیر همراه باشد:
سرفه کردن همراه با مقدار کمی خون بلافاصله پس از استنت‌گذاری و همچنین داشتن صدای خشن، گلو درد یا سرفه خفیف برای چند روز بعد از آن طبیعی است. شما باید بتوانید روز پس از استنت‌گذاری خود به فعالیت‌های سبک بازگردید.
اگر پس از بازگشت به خانه، درد قفسه سینه، تب، خونریزی بیش از حد یا خلط با رنگ غیرعادی دارید، ممکن است دچار عفونت شده باشید. پس در این صورت با پزشک خود تماس بگیرید تا بتواند دارو تجویز کند یا درمان اضافی را برای حمایت از بهبودی شما پیشنهاد دهد.
استنت گذاری ریه ممکن است عوارض دیگری مثل:
- حرکت استنت که می‌تواند باعث سرفه یا تنگی نفس شود،
- انسداد استنت توسط مخاط که جریان هوا را مختل می‌کند،
- رشد بافت در استنت که می‌تواند باعث باریک شدن مجدد آن شود،
داشته باشد که پزشک برای پیشگیری و مدیریت این عوارض، جلسات پیگیری منظم را تنظیم می‌کند.
بعد از استنت‌گذاری ریه رعایت چه نکاتی ضروری است؟
استنت نمی‌تواند بیماری زمینه‌ای شما را درمان کند. اگر استنت ریه دارید، دریافت مراقبت‌های پزشکی منظم بسیار مهم است؛ بنابراین از پزشک خود بپرسید که هر چند وقت یکبار باید برای ویزیت‌های بعدی و آزمایش‌ها برنامه‌ریزی کنید.
بعد از استنت‌گذاری ریه، اغلب دارو‌های خوراکی یا استنشاقی (نبولایز شده) برای شما تجویز می‌شوند تا به تمیز ماندن و عملکرد خوب استنت کمک کرده و از تجمع مخاط جلوگیری کنند. بسیار مهم است که دارو‌های خود را طبق دستور مصرف کنید و در تمام جلسات معاینه بعدی حضور یابید تا از بهبودی مناسب خود اطمینان حاصل کنید.
در بیشتر موارد، با داشتن استنت هیچ محدودیتی در سبک زندگی روزمره خود نخواهید داشت. به عنوان مثال، عبور از امنیت فرودگاه یا انجام پروسیجر‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی یا تصویربرداری MRI باید برای شما بدون اشکال باشد. در غیر این صورت پزشک شما هرگونه دستورالعمل خاصی که باید دنبال کنید را مورد بحث قرار خواهد داد.
قبل از قرار دادن استنت راه هوایی چه کار‌هایی باید انجام دهید؟
قبل از اینکه برای انجام عمل استنت گذاری در ریه به مطب پزشک مراجعه کنید، به یاد داشته باشید خودسر دارو‌هایتان را قطع نکنید؛ چرا که اگر لازم باشد هر نوع دارو از جمله دارو‌های رقیق‌کننده خون را متوقف کنید، پزشک شما را مطلع خواهد کرد.
استنت‌گذاری در ریه تحت آرام‌بخش (سدیشن) یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود. آرام‌بخش مشابه بیهوشی عمومی نیست و فقط شما را آرام و خواب‌آلود می‌کند، اما نباید از نیمه‌شب قبل از استنت‌گذاری ریه چیزی بخورید یا بنوشید. تنها تا ۴ ساعت قبل از مراجعه به بیمارستان مجاز به نوشیدن مایعات شفاف هستید. بعضی از بیمارستان‌ها به شما اجازه می‌دهند تنها تا ۲ ساعت قبل از عمل جراحی آب بنوشید و تا زمان عمل جراحی فقط جرعه‌های کوچک آب مجاز است.
جمع بندی:
استنت گذاری ریه یک روش پیشرفته و کارآمد است که به بسیاری از بیماران کمک کرده تا از مشکلات تنفسی جدی رهایی یابند. در کلینیک دکتر بهروز امامی، استنت گذاری ریه با استفاده از تجهیزات مدرن و تجربه حرفه‌ای تیم پزشکی ارائه می‌شود. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با مشکلات تنفسی مواجه هستید، مشاوره با دکتر امامی می‌تواند اولین قدم برای بازگشت به تنفس راحت و زندگی سالم باشد. برای دریافت نوبت مشاوره از طریق لینک رزرو آنلاین اقدام نمایید.
